Kediniz hamile kaldı. Siz hem çok mutlu hem de bir o kadar heyecanlısınız muhtemelen. Acaba kedimin tüyleri nasıl olacak?
Sorunun cevabını vermeden önce balık yemeyi değil de balık tutmayı öğretmek adına küçük bir genetik bilgiyi anlatsam çok iyi olacak. Genotip ve fenotip kavramı…
Genotip: Kısaca genetik bileşim olarak tanımlayabiliriz. Her bireyde biri anneden, diğeri babadan olmak üzere 2 genetik kod bulunur. Genetik kodlar harflerle ifade edilir. Örneğin: AA, Aa, aa gibi…
A: Baskın genetik karakteri, a: çekinik (resesif) genetik karakteri ifade eder. Bireyin fiziksel özelliklerini daima baskın genetik karakter (A) tayin eder. Eğer bireyin fiziksel özelliğinde çekinik karakterin öne çıkması söz konusu ise genetik kodda ya da genetik bileşimde asla baskın genetik karakter olmaması gerekir.
Fenotip: Dışyapı olarak da isimlendirilebilir. Genetik (genotip) ve çevresel etkenlerin canlının dış görünüşündeki yansımasıdır. Fenotip daima tek harfle isimlendirilir. “A” veya “a” gibi…
Örnek: Bireyin genotipi “AA” şeklinde ise bu bireyin fenotipi “A” şeklinde olacaktır. Bireyin genotipi “Aa” şeklinde ise bu bireyin fenotipi yine “A” şeklinde olacaktır. Çünkü “A” baskın genetik koddur. Bireyin genotipi “aa” şeklinde ise bu bireyin fenotipi “a” şeklinde olacaktır. Daha önce de belirttiğimiz gibi hem anneden hem de babadan “a” yani çekinik genetik kodun yavruya aktarışmış olması gerekir.
Şimdi gelelim esas konuya: Kısa tüy ve uzun tüy genleri hangi karakterdedir?
Kısa tüy geni baskın genetik karakterdedir; anlaşılması kolay olsun diye “A” harfi ile ifade edelim. Uzun tüy geni ise çekinik genetik karakterdedir; onu da “a” harfi ile ifade edelim.
Soru 1: Kısa tüylü anneden ve kısa tüylü babadan nasıl tüylü yavrular çıkabilir?
İhtimal 1: Annenin genetik kodu “AA”, babanın genetik kodu “AA” ise hem anneden hem de babadan yavruya “A” kodu geçeceğinden yavrunun genotipi “AA” şeklinde olacaktır ve fenotipi de mecburen “A” şeklinde olacaktır. Yani tüm yavrular kısa tüylü olacaktır.
İhtimal 2: Annenin genetik kodu “Aa”, babanın genetik kodu “AA” ise babadan yavruya mutlaka “A” kodu geçeceği için doğacak olan tüm yavrular yine kısa tüylü olacaktır.
İhtimal 3: Annenin genetik kodu “Aa”, babanın genetik kodu “Aa” ise yavrular nasıl olur? En kritik nokta burasıdır işte. Yavruya anneden “A” babadan “A” kodu geçerse yavrunun genotipi “AA” olacağı için yavrunun fenotipi “A” olur ve yavru kısa tüylü olur. Yavruya anneden “a” babadan “A” kodu geçerse yavrunun genotipi “Aa”, fenotipi “A” olur ve sonuçta yavru kısa tüylü olur. Yavruya anneden “A” babadan “a” kodu geçerse aynı şekilde yavrunun genotipi “Aa”, fenotipi “A” olur ve sonuçta yavru kısa tüylü olur. Buraya kadar her şey normal ve anlaşılır gözüküyor ve şaşırtıcı bir durum yok. Anne kısa tüy baba kısa tüy elbette yavrular kısa tüylü olacak diyebilirsiniz ama iş öyle değil. Eğer yavruya hem anneden hem de babadan “a” kodu geçerse yavrunun genotipi “aa”, fenotipi “a” olur ve yavru uzun tüylü olur.
Yani iki kısa tüylü kedinizin uzun tüylü yavruları olursa şaşırıp hemen kedilerinize suç atmayın. Çünkü iki kısa tüylü kediden uzun tüylü yavrular doğabilir.
Soru 2: Uzun tüylü anne ve babadan nasıl yavrular doğar? Yukarıda belirttiğimiz gibi uzun tüy geni çekinik (a) karakterdedir ve fenotipe yani dış görünüşe yansıması için genotipin mutlaka “aa” şeklinde olması gerekir. Yani uzun tüylü bir anne kedinin de uzun tüylü bir baba kedinin de genotipi mutlaka “aa” şeklinde olmalıdır. Bu şekilde genotipe sahip anne ve babanın tüm yavruları istisnasız şekilde uzun tüylü olacaktır.
Yani iki uzun tüylü kediden asla kısa tüylü bir yavru doğamaz!
Bu yazımızda kedi üreticileri için önemli olduğunu düşündüğümüz bilgilerimizi paylaşmaya çalıştık. Yanlışımız oldu ise affola…
Bu bölüm eklenecek olan yeni bilgilerle geliştirilecektir. Eksik veya hatalı olduğunu düşündüğünüz bölümler için bize geri bildirim yapabilirsiniz.